කෝලම් නාටකය වූ කලි මනෝ චිකිත්සාවකි
ලක්දිව නාට්‍ය කලාව පිළිබඳ කරුණු විශ්ලේෂණය කරන පර්යේෂකයෝ ලක්දිව ආගමික පුදපූජා සහ යාග හෝම ආදිය පාදක කොටගෙන එහි ප්රභවය සිදු වූ බව අදහති. මේ උපකල්පනය තහවුරු කිරීම උදෙසා ශාන්ති කර්මයන්හි ඇති නාට්‍යමය පෙළපාලි සහ නාට්‍යමය ලක්ෂණ ඇතුළත් ආලවක දමන වැනි ඇතැම් ධර්ම දේශනා කෙරෙහි අවධානය යොමු කරනු දැකිය හැකි ය. විශ්ව නාට්‍ය (ග්‍රීක සහ සංස්කෘත නාට්‍ය) කලාවන්හි ආරම්භය පිළිබඳ සලකා බැලීමේ දී භාවිත වන මේ උපකල්පනය ලක්දිව නාට්‍ය කලාවේ උපත සෙවීම සඳහා භාවිතයට ගැනීම තර්කානුකූල වන්නේ නැත. අපගේ මේ අධ්‍යයනයෙන් ඉදිරිපත් කෙරෙන කරුණු තත් විශ්වාසයෙහි එල්බගෙන එය තහවුරු කිරීමට දරන උත්සාහයක් නො වන බව සැලකිය යුතු. එසේ වුව ද දියුණු නාට්‍ය කලාවක් ඇති වීමෙන් අනතුරු ව එම නාට්‍ය කලාව තමන්ගේ අවශ්‍යතා උදෙසා භාවිත කිරීමට මිනිසා පෙලඹුණු ආකාරය පිළිබඳ හැඳින්වීමක් මෙයින් ඉදිරිපත් කෙරේ. නූතන අධිතාක්ෂණික යුගයේ නාට්‍ය ආනන්දයට පමණක් සීමා වී නැත. චිකිත්සාවක් ලෙසින් ද එය 1970න් ඇරඹි දශකයේ පටන් යුරෝපයේ සහ ඇමරිකාවේ භාවිතයට ගෙන ඇති අතර නිව්යෝර්ක් විශ්වවිද්‍යාලයේ පශ්චාත් උපාධි පාඨමාලා පවා ආරම්භ කර ඇත.
උත්පත්ති කථා
කෝලම් නාටකය පිළිබඳ මුලින් ම පර්යේෂණයෙහි යෙදුණු ඇතැම් පර්යේෂකයන්ගේ පිළිගැනීම වන්නේ එය ගර්භ ශාන්තියක් ලෙසින් ප්රභවය වූ රංග කලාවක් බව යි. කෝලම් නාටකය පිළිබඳ මේ නිගමනයට අවතීර්ණ වීම සඳහා බෙහෙවින් බලපාන ලද ප්රකට සාධකයක් වන්නේ එම නාට්‍ය සමග පවත්නා උත්පත්ති කථාව යි. එම උත්පත්ති කථාවෙන් කියැවෙන්නේ කෝලම් රංගනය ආරම්භ වූයේ මහා සම්මත රජතුමාගේ බිසවට ඇති වූ දොළදුකක් සංසිඳවීම සඳහා බව යි. මහා සම්මත රජතුමා තම බිසවට ඇති වූ දොළදුක සන්සිඳවීම උදෙසා තම රාජ්‍යයෙහි සිටි සියලූ ම දක්ෂ රංගන ශිල්පීන් කැඳවා රංගන ඉදිරිපත් කළ ද ඇයගේ ආශාව නොසන්සිඳිණි. බිසව ඉමහත් දුකට පත් ව ඇති බව දුටු ශක්‍ර දෙවියෝ ඇය පිළිබඳ කරුණාවෙන් සියලු කර්මාන්තයනට දක්ෂ වූ විශ්වකර්ම දෙවියන් කැඳවා බිසවට ඇති වූ දොළදුක සංසිඳවීම සඳහා කෝලම් මුහුණු නිර්මාණය කර, කෝලම් නටන ආකාරය පිළිබඳ උපදෙස් ද සමගින් රජතුමාගේ උයනේ තබන ලෙස අණ කළහ. සක් දේවියන්ගේ අණ පරිදි විශ්වකර්ම දෙවියෝ කෝලම් මුහුණු නිර්මාණය කර ඒ සමග කෝලම් නටන ආකාරය සඳහන් නාට්‍ය උපදෙස් රජතුමාගේ මඟුල් උයනේ තැබූහ. පසු දින උයනට ගිය උයන්පල්ලා මෙය දැක රජතුමාට දැන්වීමෙන් පසු රජතුමා එහි වූ උපදෙස් අනුව දක්ෂ ශිල්පීන් ලවා මුල් ම කෝලම්නාටකය රඟදක්වා බිසවගේ දොළදුක සන්සිඳ වූ බව පැවසේ. බිසවගේ දොළ සංසිඳී සුවපත් වීමෙන් පසු එදා සිට කෝලම් සම්ප්රදාය ඇරඹුණු බව එම උත්පත්ති කථාවෙන් කියැ වේ.
මෙයට අමතර ව මේ නාටකයෙහි උත්පත්ති කථාව ඇතැම් කෝලම් පිටපත්හි වෙනස් අයුරකින් දක්නට ඇත. එක් පිටපතක එය භාරතයේ පිලියත් නම් වූ රජතුමකුගේ බිසවකට ඇති වූ දොළ දුකක් සංසිඳවීම සඳහා රංගනය කළ බව කියැ වේ. කෝලම් පිළිබඳ ව අධ්‍යයනයක යෙදුණු පළමු විදේශික ලේඛකයා වූ ජෝන් කැලවේ තම කෝලම් පරිවර්තනයේ සඳහන් කර ඇති ආකාරයට පිලියත් රජතුමාගේ බිසවට කෝලම් නැරඹීමට දොළක් ඇති වූ අතර රජු තම අමාත්‍ය මණ්ඩලය කැඳවා මෙයට පිළියම් කිරීමට උපදෙස් පැතූ නමුත් ඊට පිළිතුරු දීමට ඔවුහු අසමත් වෙති. රජු මෙයට උරණ ව ආහාර ගැනීම ද වර්ජනය කර යහන් ගැබට ගොස් උපවාසයෙහි යෙදුණේ ය. රජතුමාගේ සේසතට අධිගෘහිත දේවතාදුව මෙයින් ශෝකයට පත් ව සක් දෙවිඳුන් හමු වී මේ සිද්ධිය පවසා රජතුමාත් දේවියත් දුකෙන් මුදවා ගන්නා ලෙස ඉල්ලා සිටියා ය. මෙහි දී පූර්වෝක්ත කථා පුවතෙහි සඳහන් ආකාරයට විශ්වකර්ම දෙවියන් ලවා වෙස් මුහුණු හඳුන්වා දීමත් ඉන් අනතුරු ව කෝලම් සම්භවය වූ බවත් විස්තර කෙරේ.
තවත් පිටපතක එය සඳහන් කරන්නේ ලක්දිව වාහ නම් වූ රජතුමෙකුගේ බිසවගේ දොළදුකක් සංසිඳ වීම පිණිස ඇරඹි බව ය.
සිරිලක පුර පව ර
බලයෙන් වාහ නරව ර
දස දැහැමෙන් නිත ර
සොඳින් රජසිරි විඳැ ඉඳින ව ර
එ රජුගෙ මන නඳ න
අගබිසව පින් බලයෙ න
දරු උපතක් ලැබු න
වීය දොළදුක් සිතේ දින දි න
වදහළ බස් පිළිගෙන රජු එදි නේ
සදා කැපූ කෝලම් නොව පම නේ
නඳා සිතින් රඟ දැක්වූ සඳි නේ
එදා බිසව දොළ දුක සන්සිඳු නේ
මේ කතා පුවත් තුනෙහි ම දැක්වෙන්නේ කාන්තාවක අරභයා ගර්භිණී අවස්ථාවේ ඇති වන ස්වාභාවික අවශ්‍යතාවක් සැපිරීම සඳහා කෝලම ඇරඹි බව යි. මේ පිටපත්හි කියැවෙන රජවරුන් තිදෙනා වෙනස් වූවත් බිසෝවරුන්ගේ අවශ්‍යතා වෙනස් නො වී පැවතීම මේ නාටකය මානව ප්‍රජනනය අරභයා පැවැත්වීමට නිර්මාණය වූවක් සේ සැලකීමට හේතු වේ.
එසේ වුව ද බ්‍රිතාන්‍ය කෞතුකාගාර පුස්තකාලයෙහි වන කෝලම් අත්පිටපතෙහි දොළදුක පිළිබඳ පුවත සඳහන් වන්නේ නැත. ඒ වෙනුවට ඇත්තේ මහා සම්මත රජතුමාගේ සතුට සඳහා කෝලම් රංගනය පැවැත්වූ වගකි.
ගර්භශාන්තිය
කෝලම පිළිබඳ අධ්‍යයනයක යෙදුණු විද්වතකු වූ ප්රාග් විශ්වවිද්‍යාලයේ මහාචාර්ය ඕ. පර්ටෝල්ඩ්ගේ පිළිගැනීම අනුව කෝලම් රංගනය ගර්භ ශාන්තියකි. ඔහු මේ නිගමනයට එලඹ ඇත්තේ කෝලමෙහි ඇතුළත් උත්පත්ති කථාව පදනම් කරගෙන ය. තම මතය තහවුරු කිරීම සඳහා ඔහු බඩදරු කෝලම, පංචනාරි කෝලම ආදී කෝලම් නිදසුන් ලෙසින් දක්වයි. තත් කෝලම් නාට්‍ය සශ්රීකත්වය පිළිබඳ වූ අභිචාර කර්මවල ශේෂ මාත්‍ර ලෙසින් සලකා එම නිගමනයට ඔහු එලඹ ඇත. පර්ටෝල්ඩ් විසින් සඳහන් කළ ආකාරයට කෝලම් නාටකයෙහි අභිචාරාර්ථයක් වී දැයි සලකා බැලීම වැදගත් ය.
පර්ටෝල්ඩ්ගේ මේ නිගමනය සාවද්ය බව සිංහල සාම්ප්රදායික නාට්‍ය පිළිබඳ පුරෝගාමි පර්යේෂකයකු වූ මහාචාර්ය සරච්චන්ද්රාග් පිළිගැනීමයි. පර්ටෝල්ඩ් විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද සාධක අනුව කෝලම් රැඟුමෙහි අභිප්රාය ගර්භ අභිචාර විධියක් ලෙසින් නිගමනය කිරීම යුක්තියුක්ත නො වන බව පවසන ඔහු ගර්භිණීන් සඳහා කරන වෙන ම ශාන්ති කර්මයක් වූ රට යකුම හෙවත් රිද්දි යාගය ඇති බැවින් තවත් ගර්භ ශාන්තියක් ඇති විය නොහැකි බව පවසයි. තව ද එහි ස්ත්රියක බිළිඳෙකු නළවමින් සබයට එන ජවනිකාවක් ඇති බව ද ගැබ්ගත් ලඳුන් ලෙස වෙස් පෑම වෙනත් ශාන්ති කර්මවල ඇතැයි ද එබැවින් බඩදරු කෝලම මේ ශාන්තිකර්ම බලා සකස් කරගන්නට ඇති රංගනයක් බව ද සඳහන් කරයි.
සරච්චන්ද්ර කෝලම් නාටකය හඳුන්වා දී ඇත්තේ අභිචාරාර්ථයෙන් තොර වූ විනෝදාර්ථය සඳහා භාවිත වූවක් ලෙසිනි. මුල දී කිසියම් ශාන්ති කර්මයක යොදා තිබිය දී එම නිරූපණයෙහි අභිචාරාර්ථයක් තිබුණත් කෝලම් නාටකයට වැද්දගත් විට ඒ අර්ථය නැති වී ගොස් විනෝදාර්ථය පමණක් ශේෂ වූයේ යැයි ඔහු නිගමනය කරයි. එසේ ම ඇත්ත වසයෙන් නම් කෝලම් නාටකයට අයත් පාත්රයන් හා ජවනිකා කීපයක් විවිධ ශාන්ති කර්මවලින් උපුටාගෙන විනෝදාර්ථය පිණිස සකස් කර ගන්නා ලද ඒවා බව පෙනේ යැයි ඔහු තහවුරු ලෙස ම කෝලම ගර්භ ශාන්තියක් නො වේ යැයි දක්වා ඇත.
තව ද කෝලම් නාටකයේ ඇති උත්පත්ති කථාව පිළිබඳ ව ද ඔහු දක්වන්නේ එවැනි ම අදහසකි. ඉහත නිගමනයන්ට අනුව කෝලම් උත්පත්ති කථාව ඇති වීම ද අනුකරණාත්මක ව සිදු ව ඇතැයි ඔහු නිගමනය කරයි:
“කිසියම් යාගයක ප්රභවය පිළිබඳ කථාව මුල දී විස්තර කිරීම ඒ යාගය පැවැත්විය යුතු පිළිවෙළෙහි එක් අංගයකි. නැතහොත් එම යාග කර්මයේ සංදර්භයේ අංගයක් ලෙස හැඳින්විය හැකි ය. යාග කර්මයක් පැවැත්වීමට පෙර එහි උපත විස්තර කළ යුතු ය. කෝලම් නැටීමේ දීත් මෙසේ උපත පිළිබඳ කථාව කීම එම සන්දර්භය හෙවත් කාර්ය පිළිවෙළ රැකගැනීම සඳහා අවශ්‍ය වූවක් යයි සිතෙන්නට ඇත. කිසියම් බිසෝ කෙනෙකුගේ දොළ දුකක් සංසිඳවීමට එය කෙරිණැයි කීම පහසුවෙන් සිතා ගත හැකි උපක්‍රමයක් වූවා යයි හැ‍ෙඟ්‍. එම කථාව සකස් කර ගන්නට ඇත්තේ මේ අභිප්‍රායෙන් යයි සිතනු විනා එහි වෙන අර්ථයක් ඇතැයි සිතීම අනවශ්‍ය බව පෙනේ.“
මෙහි දී සරත්චන්ද්‍ර උත්පත්ති කථාව අනුකරණයක් විනා එහි වැදගත්කමක් නැති බව පවසතත් ශාන්ති කර්මයක ඇතුළත් උත්පත්ති කථාවෙන් එම අභිචාර විධියෙහි පරමාර්ථය ගැබ් ව ඇති බව අමතක කළ යුතු නො වේ. උත්පත්ති කථාව සන්දර්භයේ අංගයක් ලෙසින් ම පමණක් භාවිත නො වුණු අතර ඉන් තත් ශාන්තිකර්මයේ විෂය ක්ෂේත්රය හඳුන්වා දෙනු පමණක් නො ව තත් අභිචාරය චිරාත් කාලයක් තිස්සේ මානවයාට සෙත් ගෙන දෙමින් පැවති බව ද අඟවයි. එයින් රෝගියාගේ මනසෙහි තත් ශාන්ති කර්මය පිළිබඳ ව විශ්වාසයක් ඇති වන අතර ඒ මගින් මානසික වශයෙන් රෝගියාට ඇති වන බලපෑම ඉමහත් ය. තර්කානුකූල ව බලතහොත් සරච්චන්ද්ර පවසන ආකාරයකට ශාන්ති කර්මයක උත්පත්ති කථාව සන්දර්භීය අවශ්‍යතාවක් ලෙසින් අනිවාර්ය වූයේ නම් කෝලමෙහි ද උත්පත්තිකථාව යොදාගත්තේ එහි අභිචාරාර්ථයක් වූ බැවින් යයි කෙනෙකුට තර්ක කළහැකි වේ.
එසේ ම ගර්භ සංරක්ෂණය සඳහා භාවිත යාතු කර්මයක් වූ රිද්දි යාගය පවත්නා බැවින් තවත් ගර්භ ශාන්ති කර්මයක් ඇති විය නොහැකි බවට ඔහු කරන තර්කය ද අර්ථ විරහිත වූවකි. මක්නිසා ද යත් එක ම අවශ්‍යතාව උදෙසා විවිධ අභිචාර විධි ඇති විය හැකි බැවිනි.
පර්ටෝල්ඩ් බඩදරුකෝලම ද පදනම් කරගෙන කෝලම ගර්භ ශාන්තියක් ලෙස හැඳින්වුව ද සරච්චන්ද්ර එය ප්රතික්ෂේප කරන්නේ බඩදරු කෝලම මගින් ගර්භ ශාන්තියක අවශ්‍යතා ව නොසැපිරෙන බව යි. නොයෙකුත් ශාන්ති කර්මයන්හි මෙවැනි අංගයන් ඇතැයි පවසන ඔහු එම නිගමනයට අවතීර්ණ වී ඇත්තේ තම අවධානය බඩදරු කෝලමෙහි දරු නැළවිල්ලට පමණක් සීමා කරගනිමින් බව පෙනේ. ඒ මගින් එය අභිචාරාර්ථයෙන් තොර බැව් සඳහන් කිරීම තර්කානුකූල නො වේ.
බ්‍රිතාන්‍ය කෞතුකාගාර පුස්තකාල අත්පිටපතෙහි බඩදරු කෝලම නිරුපණය සඳහා පද්‍ය විසිහතක් භාවිත වන්නේ ය. එම පද්‍ය විසිහතෙන් තත් කෝලම පිළිබඳ පැහැදිලි අවබෝධයක් ලබා ගත හැකි ය. සරච්චන්ද්ර එම පද්‍ය පන්තිය සාරාංශ කරන්නේ ‘බඩදරු ස්ත්‍රියකි. ඈ ස්වාමියා සමග පිවිසේ. මෙහි කිසියම් කථාවක් නිරූපණය වන්නා සේ ය. එහෙත් පැහැදිලි නැත. රකුසෙකු විසින් ඇය මරනු ලැබේ. ස්ත්‍රිය අඬා වැලපේ යනුවෙනි. තත් කෝලම් පිටපතේ වූ බඩදරු කතාව නියම ආකාරයෙන් ග්රහණය කිරීමට සරච්චන්ද්ර අපොහොසත් වී ඇති අයුරු ඉහත ප්‍රකාශයෙන් පැහැදිලි වේ. ඔහුගේ ප්‍රකාශයට අනුව රකුසකු විසින් මරණයට පත් කරනු ලැබීමෙන් පසුව එම ස්ත්‍රිය අඬා වැළපේ(! )යනුවෙනි
බඩදරු කෝලමෙන් නිරූපණය වන්නේ දරුවන් නොමැති ව සිටි ස්ත්‍රියක් කෝවිලක පේවී දරුවකු පිළිසිඳුනෙන් දරු උපත සඳහා තම දෙමව්පියන් වෙත හිමියා සමග යන විට කෝවිලට අරක්ගත් රකුසා එම රූමත් කාන්තාව කෙරෙහි ආලයෙන් ඇයගේ හිමියා මරා එම බඩදරු ලඳ තමන් සතු කරගැනීම පිළිබඳ කථා පුවතකි.
කෝවිල පේ වෙමි න
දරු ගැබ කුසේ දරමි න
දෙවනු හිමි සමගි න
ගමට මග බැස යන්ඩ යන දි න
කෝවිල වැදි රකුසු සො ඳ
දකිමින් රුසිරු ලිය සො ඳ
සමග එන හිමි ස ඳ
මරා අරගති එබඩදරු ල ඳ
දරු ප්‍රසූතිය සඳහා තම දෙමව්පියන් වෙත යන බඩදරු ළඳ තම හිමියා අමතමින් ඇය වෙත පැමිණ ඇති කිසියම් අපල උපද්රවයක් උදෙසා (ඇතැම් විට යකුගේ බලපෑම විය හැකි ය.) දරු සුරතල් දකින සිත ඇතොත් තමන් වෙත පැමිණි ගැහැට දුරුවෙනු සඳහා යකුන් නටවන්නැ යි ඇය ඉල්ලා සිටින්නී ය. ඉන් අනතුරු ව සලඹ දෙක ගනිමින් උඩැක්කිය උරෙහි ලාගෙන ඔහොරිය පෙරවමින් පත්තිනි කෙනෙක් සබයට පැමිණෙන අතර එහි සබඳතා ව කුමක් දැයි අපැහැදිලි ය. තම බිරිඳගේ අයැදුම පරිදි හිමියා යකැදුරෙකු වෙත ගොස් යකුන් නැටවීමට ආරාධනා කළ ද යකැදුරා මුදල් ඉල්ලා සිටි බැවින් එම කාර්ය කරගත නොහැකි වන්නේ ඔහු සතු ව මුදල් නො වූ බැවිනි.
ය ක දුරු රාලට කිව්වයි මම ගොසි න්
දු ක නොම බලා මිල ඉල්ලිය මාගෙ න්
සැ ක හැරලා දෙන්නට නැති සෙවි න්
ම ක් කරලාවත් දෙමි ගමදි න න්
මේ අතරතුර බිරිඳට දරු ප්‍රසූතිය ආසන්න වීම නිසා වින්නඹුවක් කැඳවා ගෙන එන්නට ඔහුට සිදු වෙයි. වින්නඹුව වෙත ගොස් ඇය පාමුල වඳිමින් තම බිරිඳට උපකාර වන ලෙස අයදියි. ඒ සඳහා වින්නඹුවට තෑගි දීමට ද ඔහු පොරොන්දු වෙයි. හැට්ටේ කරලා ගෙන සුරතට අඩටිය ද ගනිමින් මහලු වින්නඹුව විගසින් අවුත් බඩදැරි ඇත්තියට ප්‍රසූතිය සඳහා උදව් වන්නී ය. ඉන් අනතුරු ව තත් ස්ත්‍රිය වින්නඹුවට මිල ගෙවීම සඳහා දරුවා නළවමින් සබයෙන් පඬුරු යදියි:
එදා සිටම වඳට ඉ ඳේ
පුදා ප`ඩුරු යකුට ය දේ
වදා ග`ඩ කරපු ව දේ
වදා ගතිමි දරු බිලි ඳේ
වින්නඹුවන් අලෙයිය ටා
නැත කිසියන් දෙයක් ම ටා
මේ සිටිනා මහතුහ ටා
වැඳ මිල අරගන් අත ටා
මේ සිද්ධියෙන් පසු ස්ත්‍රිය විසින් ගායනය කරන පද්‍ය මගින් කියැවෙන්නේ ස්වාමිපුරුෂයා යකු අතින් මරණයට පත් වූ බවයි.
දු න් දා සිට හිමි සමගි න්
උ න් නෙමු අපි සන්තොසයෙ න්
ම න් බැසගිය හිමි සමගි න්
ව න න්තරෙදි යකු මරමි න්
පින් ව ත් මගෙ හිමිත් ම රා
වෙන්ව ත් උනි අද නොහැ රා
දන්නෙ ත් හදවත නොහැ රා
ඉන්ඩ ත් බැරි විය මෙව රා
මේ කථා පුවත විශ්ලේෂණය කිරීමෙන් පෙනී යන්නේ වෙනත් ශාන්ති කර්ම අනුකරණයෙන් බඩදරු ඇත්තියක් නැටවීමක් පමණ නො ව ඉන් වැඩිමනත් කථා වස්තුවක් නිරූපණය කිරීම කෝලම් නාටකයේ පරමාර්ථය වූ බවයි. විවාහ වූ දා පටන් වඳ ව සිට දරුවෙකු ලබාගැනීම සඳහා ඇය වද වින්දා ය. යකුට ප`ඩුරු පුදා ඇය දරුවකු ලැබූ බව කීමෙන් පැහැදිලි වන්නේ මේ නාට්‍යයෙන් ප්‍රජනනයට සම්බන්ධ යමක් නිරූපණය වන බවයි. එබැවින් සරච්චන්ද්ර විසින් දක්වන ආකාරයට නො ව බඩදරු කෝලම හා ගර්භ ශාන්තිය අතර සම්බන්ධයකට තුඩු දෙන කරුණු තිබෙන බව පැහැදිලි ය.
ශෘංගාරාත්මක කථා ප්‍රවෘත්ති
කෝලමෙහි ඇතුළත් මේ කථාපුවත මෙන් ම ඊට අදාළ වෙනත් කථා ප්‍රවෘත්ති විග්රහ කර බැලීමෙන් මේ නාටකය මනෝ චිකිත්සාවක් ලෙසින් අතීතයේ දී භාවිත වන්නට ඇතැයි නිගමනය කළ හැකි ය. සාම්ප්රදායික සිංහල සමාජයේ ලිංගික ජීවිතය පිළිබඳ වූ වටපිටාව තරමක් සංකීර්ණ වූවක් බව පෙනේ. සමාජ ආර්ථික ව්‍යුහයේ වූ ඇතැම් නොවැළැක්විය හැකි හේතු සාධක නිසා සිංහල ගැමියාගේ ලිංගික ජීවිතය වර්තමානයේ මෙන් සරල වූවක් නො වේ. රාත්‍රි කාලයේ හේනේ පැලේ කල් ගෙවන ගොවියාගේ ලිංගික ක්රියාකාරකම් දිවා කාලයට සීමා වීමෙන් සම්භෝගය පිළිබඳ ව ස්ත්රී පුරුෂ දෙපාර්ශ්වයට ම ගැටලූ ඇති වීමේ ඉඩකඩ තිබිණි. එබැවින් ලිංගික කුසීතතාව ඇති වීමේ හේතු පැරණි සිංහල සමාජයේ ප්රකට ව පැවති බව අතීතයේ වූ සමාජ රටාව සලකා බැලිමෙන් පැහැදිලි ව පෙනි යයි. ඇතැම් විටෙක එහි රහස්ය භාවය අවම වීමත් ලිංගික කුසිතතාවට හේතුවන්නට අවකාශ සැලසී ය. එකගෙයි කන්නවුන් ලිංගික කාර්යයෙහි යෙදෙන අවස්ථවන්හි දී සංකේතයක් ලෙසින් තමන්ගේ අමුඩ ලේන්සුව දොර මත දමා තිබූ බව පැවසේ. රාත්‍රියෙහි පැල් ලැගි ගොවියා දිවා කාලයේ දී තම ලිංගික කටයුතු බාධාවකින් තොර ව ගෙන යාම සඳහා කුලුපේ කිරීමෙහි යෙදුණේ ය. කුලු පේ කිරීම නම් සම්භෝගයේ යෙදෙන අවස්ථාව බැහැරියන්ට ඇන්ගවීම සඳහා පිටතට පෙනෙන ලෙසින් දොර අබියස කුල්ලක් හේත්තු කර තැබීම යි. තත්ත්වය මෙසේ වූයේ නම් පැරණි සිංහල සමාජයේ ලිංගික කුසිතාවක් ඇති වීමට බෙහෙවින් ඉඩකඩ තිබු බව පැහැදිලි ය. එවැනි වාතාවරණයක දී ලිංගික හැඟීම් උත්තේජනය කිරීමේ උපාය මාර්ගයක් ලෙසින් මේ නාටකය ප්‍රයෝජනයට ගත් බව පැහැදිලි ය.
කෝලම් නාට්‍යාවලියෙහි නාට්‍ය කථා ප්‍රවෘත්ති වැඩි ගණනකින් නිරූපණය වන්නේ ස්ත්රී පුරුෂ සම්බන්ධතා පිළිබඳ ව ය. එම සම්බන්ධතා වැඩි ප්රමාණයක් කාය සංසර්ගය සපුරා ගැනීම මුල් වූ ඒවා ලෙසින් හැඳින්විය හැකි ය ඇතැම් විටක අන් සතු අඹුවක උදුරා ගැනීමට දරන උත්සාහයකි. එසේ නො වේ නම් තම කාර්ය සපුරා ගැනීම උදෙසා ලිංගික එක්වීමකට කරන යෝජනාවකි. පූර්ණක කෝලමෙන් කියැවෙන්නේ එරන්දතී නාග කන්‍යාව උදෙසා පූර්ණක යක්ෂයා මනුලොවට පැමිණ විධුර පඬිතුමන් නා ලොවට ගෙන ගිය අන්දම ය. මෙහි දී එරන්දතිය තම මව වූ විමලා දේවියට උපන් දොළ සන්සිඳවීම සඳහා විධුර පඬි ගෙන දීමට සමතෙකුට තමාගේ මනරම් වූ කම්සැප ලබා දෙන බව පවසමින් මෙර මුදුනේ සිට වීණා වාදනය කර එයින් පූර්ණක නතු කරගත් අන්දම නිරූපිත ය.
ඉරන්දකති දුව ඔබගේ මවට උපන් දොල සනස න්
නෙන් එ ලඳ මෙර මුදුනේ ඉඳ වීනා නද කරමි න්
පූර්නක යකු දැක මනරන් මගෙ කම්රස දෙමි සතුටි න්
ශනෙන් එනරලොවට ගොසින් දෙමි පඬිත ගෙන විගසි න්
මෙහි දී තම රූසපුව පුරුෂයන් ග්රහණය කර ගැනීමේ මාධ්‍යයක් සේ භාවිත කිරීම ශෘංගාරාත්මක අවස්ථා නිරූපණයට කදිම අවස්ථාවකි. එය රාගික හැඟීම් උත්තේජනය සඳහා යොමු කළ හැකි රංගනයකි.
සිංහ කෝලමෙන් ඉදිරිපත් වන්නේ සිංහල ජාතියේ උත්පත්ති කථාවට අයත් සිද්ධින් සිහිපත් කරමින් රතිසැප ලෝභයෙන් රන්පහයේ නොසිට විමනෙන් බැස තනි මග කැලයේ බැස ගිය වගු රජතුමාගේ දියණිය වනයේ සිටි සිංහයකුට හසු ව කටුකැලයේ ඔහු සමගින් විසූ ආකාරය යි. කාන්තාවෝ පුරුෂයන් සමග පමණක් නො ව තිරිසන් සතුන් සමග වූව සමහන් සැපතෙහි යෙදීමට රිසි වූවෝ යැයි නිරූපණය කිරීමෙන් ඇති කරන්නේ ලිංගික උත්තේජනයකි.
අනුන් සතු ගැහැනුන් තමන් වසඟයට ගැනීමට දරන උත්සාහයන් පිළිබඳ වූ කථා ප්‍රවෘත්ති මේ අතර වැදගත් තැනක් ගනියි. අප මෙහි දී මුලින් සඳහන් කළ බඩදරු කථාව මෙයට කදිම නිදසුනකි. එයින් නිරූපණය වන්නේ තමන්ගේ පිහිට පතා පැමිණි සුරූපී කාන්තාවක ඇගේ හිමියා මරා රකුසකු විසින් අත්කර ගන්නා අන්දමයි.
කෝලම් රංගනයෙහි තවත් ජනප්රිය වූ නාටකයක් වන්නේ සඳකිඳුරු කථාවයි. පෙර කාලයේ බෝසත් කිඳුරකු ව හිමවු පියස වාසය කරන්නේ කිඳුරා සමහන් සුවය පතා තම බිරිඳ මුව සිප වැළඳ ගනියි. ඔහු සඳුන් කපුරු ගත තවරා, දොඹ මල් සමගින් ගිරිනිල් කුසුම් ගෙන මල්දම් පැළඳ සතොසින් වස් කුලලක් ගෙන මනනද විලසින් පිඹිමින් තම කිඳුරඟන සමග රඟමින් සිටිය දී කිඳුරියගේ රූපයෙන් වශී වී ඇය ලබාගනු වස් බඹදත් රජ කිඳුරා දුන්නෙන් විද මරන්නේ ය. මේ රංගනයෙන් සමහන් සුවය සඳහා කෙරෙන ශෘංගාරාත්මක රංගනයක් ඉදිරිපත් වෙයි.
කිඳුරු රජු න් සමහන් සැපතට ලොබි නේ
විඳ සතොසි න් කිඳුරිගෙ මුව වැලඳ ගෙ නේ
සොබන ලඳු න් සහ කිඳුරිඳු මන නදි නේ
එවන නිති න් කෙල කෙල දවසරින ස ඳේ
කෝලම් රංගනයෙහි වන මනමේ නාටකය ද එවැනි ම කථා ප්‍රවෘත්තියක් ඉදිරිපත් කරන්නකි. පෙර බරණැස් නුවර තම අණ තෙද සහ යස දස දෙස පතුරා ඉසුරු විඳ වැජඹෙනා මනමේ රජු තමාගේ බිසව සමගින් හිමයේ වැද මැරුණ ආකාරය මෙයින් නිරූපිත ය.
නුවර පෙර බරනැ ස
මනමේ රජුට තෙද ය ස
පැතුරු අන දස දෙ ස
ඉසුරු විඳ වැජඹෙනා එදව ස
මනමේ රජු පොර ණ
තමගේ බිසව සමගි ණ
හිමයේ වැද මැරු ණ
බලව උපමා අද මෙතන ව ණ
රජු බිසව සමගින් හිමය මැදින් ගමන් ගන්නා විට හමුවන වැදි රජකු මනමේ බිසව ලබා ගැනීමේ අපේක්ෂාවෙන් බිසවගේ උදව් ඇති ව රජු මරා දමන ආකාරයත් වැදි දෙටුවා කුමරිය පිළිකෙව් කිරීමෙන් අසරණ වන ආකාරයත් මෙයින් නිරූපිත ය.
ගෝඩිම්බර කතාවෙන් ද නිරූපණය වන්නේ රූප සම්පත්තියෙන් යුක්ත විවාහක කාන්තාවක කෙරෙහි වෙනත් අයෙකු ආශක්ත වීම පිළිබඳ සිද්ධියෙකි. අමු සොහොනට උතුම් වූ ජයසේන නම් යකු අහසින් යන්නේ ගෝඩිඹරා බිසව දැක ඇය කෙරෙහි ලොබ ව සිත් බැඳී ඇයට වැසුණේ නුරා කෙළිය සඳහා ය.
ද රා රිටිගල එජයසෝනා අමුසෝන බලමැයි සිතා ලා
ස රා සවනත එගෝඩිඹර කෙලපු රනකෙලි දිනා ලා
සු රා බොම්මැයි සිතා ගෝඩිඹරගෙ බිසවට වැසී ලා
නු රා කෙලියට එජයසෝනා සිටිය එලඳට වැසී ලා
තම බිසවට වැසුණු යකු කෙරෙහි උරණ වූ ගෝඨයිම්බර යෝධයා ජයසේනට අභියෝග කිරීමත් උනුන් අතර සටනින් ජයසේන පරාජය වීමත් මෙයින් නිරූපිත ය.
අනන්ග බහිරව භූමිකාව මගින් ද නිරූපණය වන්නේ සියල් ලෝ සතුන් අතරින් රුසිරෙන් අගපත් වූ අනංගයා තමන්ට රුචි අයුරින් නිරන්තරයෙන් රතිකම් කෙළියෙහි ආලය කරන අයෙකු ලෙසිනි.
විඳි න් ඩ සිතු ලෙස තව රතිකන් කෙලියට විය සිතු ආ ලේ
ලෙව න් වසන් ශම අයගෙන් අගපත් රුසිරෙන් පිරි නෑ ලේ
කතු න් යුවල බබලා යොවුනෙත් යුත් සුරඟන සිටි දෑ ලේ
දෙව න් අසිරි නිති අනඟ බහිරව සුරපති හැම වේ ලේ
මේ භූමිකාව අනංග බහිරව කෝලම නමින් හැඳින්වුව ද මෙහි ඉදිරිපත් කෙරෙන්නේ අනංග දෙවියන් පිළිබඳ වූ රංගනයෙකි. මේ භූමිකාවෙන් අනංග දෙවියන් පිළිබඳ වූ පුරාකථාව සාවද්ය ලෙසින් භාවිත කර ඇති අතර ඒ මගින් ද ඉදිරිපත් කෙරෙන්නේ පරඅඹුවක කරා යාමෙන් ඔහු මරණයට පත් වූ බවයි. තමාගේ භාර්යාව වූ උමාව සමග රහසින් රසපහස විඳීම හේතුවෙන් ඊශ්වර දෙවියන් විසින් අනංග දෙවියන් භෂ්ම කරනු ලැබ ඇති බව මෙහි නිරූපිත ය. දේව පුරාණය අනුව ඊශ්වර දෙවියන් විසින් කාම දේවයා භෂ්ම කිරීමට හේතු වූයේ උමාව කෙරෙහි මහේෂ්වරගේ සිතෙහි ප්‍රේමයක් ඇති කිරීමෙන් ඔහුගේ දෘඪ තාපස ව්රතය බිඳ දැමීමේ වරද ය. එහෙත් මෙහි දී නාට්යයේ පරමාර්ථයට අනුව කථා ප්‍රවෘත්තිය වෙනස් කරගෙන ඇත.
වෙනත් ශෘංගාරාත්මක නිර්මාණ
පූර්වෝක්ත කථා ප්රවෘත්තීන්ගෙන් පැහැදිලි වන මූලික ලක්ෂණයක් වන්නේ කෝලම් රංගනය ශෘංගාර රසය ප්රමුඛ ව නිර්මාණය වූවක් බව ය. පූර්වෝක්ත නිර්මාණ පමණක් නො ව එහි ඇතුළත් දැනට ඒකල චරිත ලෙසින් පවත්නා විවිධ චරිත සහ නාට්යාංගයන්ගෙන් ද තත් ලක්ෂණය පැහැදිලි වේ. ඒකල චරිත ලෙසින් ඇති භූමිකා මුල දී කථාවස්තුවකට අයත් ව තිබී පසුව මූලික පුවත අතහැර දැමීමෙන් අනතුරු ව ඉතිරි වූ ඒවා ය. කෝලම් රංගයට අයත් ස්ත්රී භූමිකා නිර්මාණය කර ඇත්තේ ශෘංගාරය දනවන අයුරිනි. සලෙලුන්ගේ මන බඳනා ගිරිදේවී නමින් හැඳින්වූ නාග සහ දේව කන්යාවන් නිරූපණය මේ සඳහා මනා නිදර්ශනයෝ වෙති.
එරන්දතී නාග කන්‍යාව නා ලොව සිට නරලොවට පැමිණෙන්නේ නා වෙස් හැර දමා දෙවඟනක් මෙනි. තම රූසපුව පෙන්නා විදුර පඬිවරයා නාලොවට ගන යාමට දක්ෂයෙක් සොයන ඇගේ චරිතය නිරූපණය වන්නේ ශෘංගාර රසය ජනිත වන අන්දමිනි:
බා ග සලෙළු න්නේ
රා ග සිත් පොලඹ න්නේ
වේ ග නො වස න්නේ
නා ග කන්‍යා ලියකි එ න්නේ
පැහැප ත් තුනුරුසිරැති එලඳු න්නේ
යහප ත් උවනත රන්රුව වැ න්නේ
බලව ත් නාරජ සිර සෑදෙ න්නේ
දුටුවො ත් කවුරුද ලොබ නොකර න්නේ
ඇය සලෙලුන්ගේ සිත් රාගයෙන් පොලඹවන්නී ය. වත පුන් සඳ මෙන් ය. ළමැද දෙ තන මනහර රන්වන් පෙති ගෝමරයෙන් බබළන්නේ ය. සුනිල නෙතිඳුවර ඉඳුනිල් මිණි ය, සිරුර රන්වන් ය. විදුලිය සදිසි කැළුමෙන් යුත්තී ය. ගහනත මිනි ගන රණකුස සිරි දරන්නේ ය. දෙ අදර රතු ලවනත පබළ සේ වන්නේ ය. නිමල වූ දසන් කොඳ පෙළ සදිසි ය. අත්තන මල සේ රැලි අල්ලා සේලය ඉණ වට ඇඳ ඇත, නෙළුම් පතක් සේ කොණ්ඩය බැඳ ඇත. බැලූ බැලූ අය සතොසින් පිනවන යුග ඳඟ නිබඳ නිරාවරණය කරමින් පැමිණෙන්නී ය. පැහැපත් තුනු රුසිරෙන් යුත් රන්රුව වන් එ ලඳුන්නේ උවනත දුටුවොත් කවරෙක් ලොබ නොකරන්නේ ද? දෙතිස් රාග සහ පද තාල සිතු විලසින් තෙර පැමිණි රැඟුමෙන් පියයුරු හංස පැටියන් ලෙල දෙවමින් දිමි දොන් දොම් හඬින් රිසි ලෙස ඉඟසුඟ නටවමින් ඇසිපිය නොහෙලමින් ඇය සබයෙහි රඟන්නී ය.
දේවගිරි කල්‍යාණිය ලොල් වඩන වරලස සුවඳවත් වූ මල්පටියෙන් ගවසා බැඳ ගෙලෙහි මුතුහර පැළඳ, සිහිනිඟ දිලෙන සුදු සළුවක් රැළිලා අඳින්නී ය. සිත් ඇද ගන්නා වූ නොයෙක් මිණි අබරණ පැළඳ සැරසී සුවඳ සඳුන් පිනිදිය ගත තවරා ගන්නී මිණි ගිගිරි හඬින් යුක්ත ව සුරපුරෙන් බැස එන්නී දෙසවන රුවන් තෝඩු සඟලකින් බබළන්නේ ය. උවන සුපුන් සඳ මෙන් දිලිසෙන්නේ ය. දිය මත්තෙහි පිහිනනා හංසාංගනාවක් මෙන් මඳ මඳ ගමනින් ඇවිත් බිඟු මුළු හැසිර පෙළින් පෙළ වැද රොන් ගන්නා සේ සිහිනිඟ සලිත කර මඳ හස පාන්නී සිත් ඇදගන්නා වූ බොලඳ වදන් පවසා නිබඳ පිරිපත දුක් සින්දවමින් නෙතගින් බලමින් දුටුවන්ගේ සිත් සතුටු කරන්නී ය. පදින් පද කියා සබයේ සන්තෝසයෙන් රැඟුම් දක්වන්නී ස්වර්ණ හංස පැටවුන් වැනි ය’ දැක්කවුන්ගේ හද තුළ පමණ නො වන පෙලඹීමක් ඇති වන්නේ ය.
බිඟු මුළු හැසිර පෙලින් පෙල වැද රොන් ග න්නේ
සිහිනිඟ සලිත දෙමින් මඳ හස කරමි න්නේ
තුළු වන දෙන්න කසුන් හන්ෂ පැටි සිරි වැ න්නේ
හද තුල පමන නො වන පොලඹ න්නේ
උමා දෙවඟන නිරූපණය වන්නේ ද පෙරකී ආකාරයට ශෘංගාරාත්මක ව ය. දෙව් ලොව සිට මෙහෙසුරු උමා සබයට සපැමිණෙන්නී දුටුවන් සිත ප්රේමයෙන් යුක්ත කරවයි. වරලස මල් පටියෙන් ගවසා බැඳ ඇත. නළලත අඩ සඳ සේ දිලෙන්නේ ය. වත රන් පාටින් බබළන්නේ ය. සවනත රුවන් තෝඩු සඟලින් දිලිසෙන්නේ ය. දිලෙනා ළමැද දෙතන මල් පියුමක් මෙන් බබළන්නේ ය. රැලිලා දිලිසෙන රන්වන් දිවසළු හැඳ ගනරන් බරණින් සැරසී සඳුන් සුවඳ විහිදෙන ගතින් යුතු ව බැලූවන් සිත් පිනමින් රඟ දෙන්නී ය.
කන ක වර්ණයෙන් දෙවිරුව මුදුනත වැඩ හිඳිමින් දිලෙ නා
මන තොස වඩවන ඉසිවර උමයඟනන් මන රස පෙන් වඩ නා
රන හන්ෂ පෙළ මෙන් වරලෙස මල් පටියෙන් ගවසා ලා බඳි නා
මන පෙන් වඩන සුරඟන දෙව් ලඳ සබයේ රඟ දෙමි නා
දේව සහ නාග කන්යාවන් පිළිබඳ චරිත නිරූපණයේ දී මෙන් ම මනුෂ්ය කාන්තා නිරූපණය ද ශෘංගාරය ම පදනම් කරගෙන ඇත. කදිරා නම් වූ තම දෙමළ හිමි සමගින් අත්වැල් බැඳ සබයට පැමිණෙන දෙමළ අඟන විපුල නිමල ගුණයෙන් තොර වූ කතකි. ඇය තම මුව, කර, ළැම, දෙතන බෙර නාදයට අනුව නටවමින් සබයට එන්නේ දුටුවන්ගේ සිත් වශී කරවමිනි:
ලොල් වු හිමිට මම එකියන ඉවතට හරවමි නා
ඇ ල් වු පදය මුවරද කර නටවා ලැම දෙත නා
නි ල් ළු පේසු කියා සබේ මතින් සැමට සිටි නා
ම ල් ළු කාසි තාරු කියා නටයි දෙමල අඟ නා
කෝලම් රංගනයේ දක්නට ලැබෙන ශෘංගාරගාත්මක රැඟුම් අතර බෙහෙවින් ජනප්රිය භූමිකාවක් වන ලෙංචිනාගේ රංගනය මෙහි දී වැදගත් ස්ථානයක් ගනියි. එය තම රූපයෙන් සලෙලුන් කුල්මත් ව රාගයට පොලඹවන්නී ය. තරුණයන් පොලඹවා ගැනීම සඳහා ඇය තම අතෙහි වූ මල්ල හුණු පුවකින් පුරවාගෙන සිටින්නී ය. තම මහලු සැමියා පිළිබඳ වූ අසහනයෙන් ඇය තරුණන් සමග හාදකම් පවත්වන්නී ය:
රූපා අංගයෙන් සලෙලූන් කුල්මත්ව රාගයට පොලඹ නා
දීප තුලයට වෙනින් කතෙක් නැත ලෙන්චිනා සමාන වු විලසි නා
සෝකයෙන් තම හිමිය නොදැක ඈ බොහෝ කුල්මත් වූ ගතියෙ නා
සාපයෙන් කොමල වූ ලෙන්චිනා සබ තුලට එන්ඩ දැන් නික්මු නා
පුංචි කාලේ සි ට
වංච බස් දී තෙපුල් හිමිහ ට
සංචල් නොව සිත ට
ලෙන්චිනා ඒය සරඹ ගමන ට
සැම තරුණන්ගෙ සි ත
මවිත කරවන ලෙසින් දැන් එ ත
මෙ සබයට දිවුන ත
ඒය රුසිරෙන් දිලි පේඩි ක ත
මල්ල හුණු පුවකි න
කොල්ලො දෙස බලා ඉඟිකරමි න
කල්ල හොර මායමි න
කෙල්ල ලෙන්චින ඒය දුවගෙ න
මම් වගේ පේඩි කතක් දුටුවා ද ලොවේ රුසිරෙන් දි නා
මව්පියො නිදහස් වෙන්නටා මාව දුන්නයි නාකි වු හමෙකු ටා
තම හිමියා හැර පරපුරුෂයන් සොයා යාම පිළිකෙව් කරන සිංහල සමාජය මෙවැනි චරිත මගින් ශෘංගාරාත්මක නිරූපණයන් ඉදිරිපත් කිරීමෙන් ලිංගිකචර්යාවන් පිළිබඳ යම් උත්තේජනාත්මක හැඟීමක් ප්රේක්ෂකයාට ලබා දුන් බව පැහැදිලි වේ.
යෞවන චරිත මගින් පමණක් නො ව මහලු චරිත නිරූපණයන්ගෙන් පවා ශෘංගාරගාත්මක හැඟීම් ඇතිකිරීමට දැරූ උත්සාහයන් කෝලම් රංගනයෙන් දැක ගත හැකි ය. කටේ දත් සැලී නිකටත් උල් ව ජරපත් වේශයෙන් පිටින් වක් ව සුදු රැවුල සොලවමින් සබයට පැමිණෙන මහල්ලා පවසන්නේ යෞවන වයසෙහි රුසිරෙන් යුතු ව සිටි තම බිරිඳගේ අවධානය දැන් තමන් කෙරෙහි නොමැති බවයි. මැහැල්ල පවසන්නේ යොවුන් වයසෙහි රටක් වටින තම පියයුරු දැක ස්වකීය හිමියා තමන් ළඟ ම දවසැරගන සිටිය ද දැන් දතුත් වැටී ඇඟ රැලි වැටුණු පසු එසේ නො වන බවයි. සිය ගත හයි නැති ව වැගිර අත්ද`ඩු වියලි ව ප්රිය නො වන්නා වූ කයිපයි දොඩමින් ඇය සබයට එන්නේ පෙර යවුවන වයසෙහි ගුණ මානෙන් ණය ගත් උදවිය සිටිනා නිසා වියදමට අ`ඩුලුහු`ඩු ව ගොස් ඇති බැවින් ණය අයකර ගන්නා ලෙසට ය. මැහැල්ල මහල්ලාගෙන් මහරාලේ නුබ කොයි යන්නේදැ යි අසන සඳ මහලු කතුන් ගෙදරට වී නොයිඳින සඳ මගෙන් අසමින් නුඹ දැන් ඇවිදින්නේ කොහේ දැයි අසන්නේ ය. විය පත් වුව ද ඔවුහු ප්රේමය සොයා යති:
ර ටී වටින පියයුරු දැක මිහිමි ස ඳ
සි ටී මා ල`ග ම දවසැරගෙන නොම ඳ
වැ ටී දතුත් ඇ`ග රැලි වැටෙයි ත ද
නැ ටී මහලු අ`ගනෙක් දැන් සබා මැ ද
ව ය සයි පෙර යවුවන ගුන මානෙ න්
නය ගත්තෝ ඇත මේ සබ නිතියෙ න්
වි ය දමට අඩුලූහුඬුව ගොසි න්
අ ය කරගන්නට ආවෙමි ඉති න්
තවත් මෙවැනි වියපත් අයෙකුගේ රංගනයක් ආඬිගුරු කෝලමෙන් නිරූපිත ය. ආඬිගුරුගේ වරලස පැසී සුදු පාට වී ඇත. වයස්ගත වීමත්, කොක්කන පයියේ බරටත් කොන්ද නෙරලු කොටන් සේ වක ගැසී කුද ගැසී වකුටු වී ගොස් ය. ගමන වඳුරෙක් ගස උඩ නිකට පපා යන්නා සේ ය. දත් වැටී නිකට සහ හොකු ඇකිලී ගොසින් ය. කන්සා බී මත් වී සබයට පැමිණ නටන්නේ බටුනටු ඇනුනා විලසින් දඟලමිනි. වයසට ගොස් දත් වැටී ඇඟ රැලි වැකී තිබුණ ද අටුපුටු කිසිවක් නොසොයා නිතරම බිම වැටී හිඳ ගනිමින් සබයේ සිටිනා අ`ගනුන් දැක ඔවුන් කෙරෙහි ප්රේම කිරීමට ද කැමැත්තේ ය.
රකි න සීලෙ නේරැක අපිරිසිදු සිරිත කරව `ඩා
ගොසි න වයස දත් වැටෙමින් ඇඟ වැකිරැලි වෙ `ඩා
සිටි න මෙසබෙ අඟනො දැක පේරපඇඟමය ලොබ ව `ඩා
රැකෙ න පිනිස ආමි මෙතන නටා තෑගි ග `ඩා
ලන්දේසි (කරපිට) කෝලමෙහි නෝනාගේ චරිතයෙන් නිරූපණය වන්නේ කාමී පුරුෂයන්ගේ සිත් ඇදගන්නා කතක් ලෙසිනි. ඇයගේ සිරුර රන් ලතාවක් බඳු ය. මුහුණ සිසි බිඹුව මෙන් ය. පියයුරු කුඹු වැනි ය. රූසිරියෙන් සුරඟනක වැන්නී ය. හැමවිට ම කාමී සලෙලුන්ගේ නුවන්හි ඇඳි රසඳුනක් සේ ඔවුනගේ කාමය වඩවමින් නෝනා සුරතල් සේ රඟන්නී ය. රතියට ආලය ඇත්තෝ නෝනා ආභරණයෙන් සැරසී රඟදෙන විට රන් මාල දෙන්නාහ. ඇයගේ රැඟුම ගුත්තිල ඇදුරු මියුරු වෙණ නද කළ දින සොඳුරු සුරඟන සබ මැද රංගනය කළ සේ විය’ නැතහොත් අජපල් නුග සෙවනෙහි සුගතිඳු වැඩ උන් දවසේ ඔවුන් අබියස මාරදූහිතෲන් නර්තනය කළ විලාසයත් ගන්නේ ය.
හැම කල් කා මා
වඩවන සලෙළුන් හැ මා
සුරතල් සේ මා
නොනා රඟඳුන් සේ මා
රතියට ආ ලේ
කරවන සත හැම කා ලේ
දෙති රන් මා ලේ
නෝනා රඟ දෙන කා ලේ
අභිචාරාත්මක ලක්ෂණ
කෝලම් රංගනයෙහි අභිචාරාත්මක ලක්ෂණ පිළිබඳ ව ඇතැම් කෝලම් කවි ආශරම්රයෙන් ද තොරතුරු ලබා ගත හැකි ය. පූර්ණක යක්ෂයා පිළිබඳ කෝලම රංගනයට ඇතුළු කිරීමේ දී එය රෝපණ කළ දෝෂ ඇතොත් අප රැක දී සෙත්දෙන්නේ යනුවෙන් ද කෝලම් රංගනයේ පරරෙ ධානියා කපුඇදුරු ලෙසින් ද සඳහන් කර ඇති අවස්ථාවක් වේ:
ව ත් හය හතරත් හරිහරනට තු ට
න ත් අත නැගු අත පඬි රඟ සෙත් කො ට
සි ත් ලෙස රුව යොදමින් එක විලස ට
සෙ ත් දෙන් මේ කෝලම කපු ඇදුරු ට
නාගරාක්ෂ චරිතය ඉදිරිපත් කිරීමේ දී ඒ මගින් සබයට පමණක් නො ව කෝලමෙහි කපුඇදුරුට ද සෙත් දෙන මෙන් ආයාචනය කරන්නේ ය. කපුඇදුරු යන්න යොදන්නේ හුදෙක් අභිචාරකර්මයන්හි දී විනා අනෙකුක් නාටකවල නො වේ. මෙහි කපුඇදුරු ලෙසින් නාටකයේ නියමුවා හඳුන්වා තිබීමෙන් පෙනීයන්නේ කෝලමෙහි කිසියම් ගුප්තාර්ථයක් ගැබ් ව ඇතැයි ප්රේක්ෂකයින්ට ඇ`ග වීමට උත්සාහ ගත් ආකාරයකි. නාට්යයේ පරමාර්ථය ඍජු ව සංනිවේදනය වුවහොත් සාම්පරමට දායික සමාජයේ පිළීගැනීම හීන වන බැවින් මෙයට අභිචාරාර්ථයක් ආරෝපණය කරන්නට ඇතැයි නිගමනය කළ හැකි වේ. එබැවින් මෙය ගර්භ ශාන්තියක් සේ හැඳින්වීමට පෙලඹෙන්ට හේතුවක් වී ඇත.
මෙහි දී අවධාරණය කළ යුතු විශේෂ කරුණක් ද වේ. එනම් මේ රංගනයෙන් ලිංගික හැ`ගීම් උත්තේජනය කළ ද සමාජයේ පිළිගත් සාරධර්මයන්ට අනුකූල වන සේ එම කාර්යයෙහි යෙදීමට නාට්යි කතුවරුන් උත්සාහ ගෙන ඇති ආකාරයයි. පරදාරකර්මය වනාහි පාපයකි. අවකල් ක්රියාවකි. සමාජයේ ගැරහුමට ලක්වන මේ විෂයය ර`ගදක්වා ඒ කෙරෙහි සමාජය ආශක්ත කිරීම නොකළ යුතු ය. එබැවින් මෙය නාට්‍ය පරමාර්ථය හා සමාජ පිළිගැනීමට සමපාත වන සේ යොදා ගැනීමට ඔවුහු උත්සාහ කළහ. මෙහි දී පතිද්රෝමහි වන මනමේ බිසවට මරණය පමුණුවන්නේ සක්දෙවියන් විසිනි. බෞද්ධ සම්ප්රදායේ ශක්‍ර දෙවියන් බුදුන් සරණ ගිය උපාසකයෙකි. චුල්ලධනුග්ගහ ජාතක කථාවේ ශක්‍ර දෙවියන්ගේ පැමිණීම වන්නේ මනමේ බිසවට සද්මාර්ගය අවබෝධ කරවීමට ය. එසේ වුව ද කෝලම් රචකයා ශක්‍රයා කැඳවන්නේ පතිද්රෝහිනිය මරා දැමීමට ය:
මෙලෙසින් අඬමින් ඉකිබිඳ බිඳා
තද සෝ දුක් ඉවසනු බැරි සඳා
වනයේ දෙවියන් හට යැද යැදා
සිටිනා සඳ බිසවුන් වන මැදා
ස ක් දෙවියෝ මෙපවත් දකිමි න්නේ
එ ක් කරුණක් කරමැයි විගසි න්නේ
දු ක් වැද සිටි බිසවුන් නොලසි න්නේ
එ ක් සැනකින් නසමැයි සිතමි න්නේ
ස ක් දෙවියෝ මෙපවත් දකිමි න්දා
එ ක් සැනැකින් මාතලි කැ න්දා
එ ක් දෙවියකු තව ගෙන කැ න්දා
නි ක් මුනි නරලොව එන මෙ න්දා
මේ ලෙසින් පති ද්රෝහිනියට මරණය කැඳවන කෝලම් රචකයා පරඅඹුවන් සේවනයේ යෙදීමට තැත් කළ බඹදත් රජු නින්දාවට ද පත් කරයි:
බොසෝ මෙවන් සිරි පිරි නුවරට තොප ගේ
මා සේ සතුන් අරගන යනු මොක ද අ ගේ
ආවේ මෙවන් දුක් දෙන්න ද හිමිට ම ගේ
වාහේ වෙයන් නුවරට ගොස් මෝට ත ගේ
කිසියම් වරද නොකලැකි මගෙ හිමි සඳ යා
අද දැන් ඇවිත් මැරි තගෙ හීයෙන් විද යා
මට වන් මෙදුක් ඇවිලෙයි හද තුල කකි යා
රජකම් කරන හැටි කදිමයි බලු ජඩ යා
කිඳුරියගේ පතිභක්තියේ බලයෙන් කිඳුරාට ජීවිතය ලබා දෙයි. මෙහි දී සක්දෙවියන් මෙතෙක් කළ සද්භාවයේ ම යෙදී කිඳුරාගේ දිවි ගලවමින් පතිවතෙහි බලය ප්රකට කරයි.
තත් කරුණු පරීක්ෂා කර බැලීමේ දී පැහැදිලි වන්නේ අතීතයේ දී කෝලම් රංගනය නාට්‍ය කලාව පිළිබඳ මනා දැනුමැත්තන් විසින් සමකාලීන සමාජයේ මානව ප්‍රජනනය අරභයා ඇති වූ ඇතැම් මානසික ගැටලු නිරාකරණය පිණිස මනෝ චිකිත්සක පිළියම් ක්රමයක් සේ යොදා ගැනීමට දරන ලද උත්සාහයක් ලෙසින් අගය කළ හැකි බව ය.
මහාචාර්ය ගාමිණී දෑළ බණ්ඩාර